Μερικές φορές το να διαβάσουμε απλώς ένα παραμύθι στα παιδιά δεν τους αρκεί. Η ίδια η ιστορία του παραμυθιού μπορεί να τους έχει γεννήσει σκέψεις, προσδοκίες, ιδέες και γενικά να έχει κινητοποιήσει τη φαντασία τους, πράγμα που θα ήταν άδικο να το αγνοήσουμε, αφού αυτός είναι και ένας από τους στόχους των παραμυθιών. Σε αυτήν την ανάρτηση λοιπόν θα δώσουμε κάποιες ιδέες για το πώς μπορούμε να επεκτείνουμε δημιουργικά τη δραστηριότητα του παραμυθιού, ώστε να αφήσουμε την παιδική φαντασία ελεύθερη.
Αρχικά, πριν την αφήγηση της ιστορίας, χρειάζεται μια προεργασία από την πλευρά του ενηλίκου. Για παράδειγμα, αν έχουμε το παραμύθι και μπορούμε να το διαβάσουμε από εκεί απευθείας, τότε τα πράγματα είναι εύκολα, καθώς το παιδί θα βλέπει τις εικόνες την ώρα της ανάγνωσης. Μπορεί όμως να γνωρίζετε μια ιστορία που τη θεωρείτε όμορφη να την ακούσουν τα παιδιά, έστω και με τα δικά σας λόγια. Σε αυτήν την περίπτωση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την τεχνολογία για να "ντύσετε" με κάποιες εικόνες την ιστορία που θα αφηγηθείτε.Ψάξτε δηλαδή εικόνες στο διαδίκτυο και εκτυπώστε τις. Αν μάλιστα βρείτε και κάποιες από αυτές άχρωμες, τότε αμέσως έχετε δημιουργήσει και την πρώτη δραστηριότητα μετά την αφήγηση: το γέμισμα με χρώμα των εικόνων του παραμυθιού. Στη συνέχεια, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να βάλει τις εικόνες σε μια χρονολογική σειρά, ώστε να δημιουργήσει το δικό του βιβλίο για το παραμύθι. Ανοίξτε στην άκρη των φύλλων τρυπίτσες με ένα περφορατέρ (ή και προσεκτικά με ένα ψαλίδι), περάστε ένα ωραίο κορδελάκι ή σπάγγο (πάντα υπάρχουν μπόλικα σκοινάκια σε κάποιο κουτί ή συρτάρι από αμπαλάζ δώρων), βάλτε το παιδί να ετοιμάσει κι ένα εξώφυλλο για το παραμύθι (αν δεν ξέρει να γράφει, γράψτε εσείς τον τίτλο) κι έτσι έχει έτοιμο το δικό του εικονογραφημένο παραμύθι. Το ίδιο αλλά χωρίς όλη τη ζωγραφική μπορεί να γίνει κι αν οι εικόνες που βρήκατε ήταν ήδη έγχρωμες. Το παιδί θα τις βάλει στη σειρά, θα φτιάξει το εξώφυλλο κι έτσι πάλι θα έχει το βιβλιαράκι του.Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί να το αφηγηθεί και το ίδιο στους αγαπημένους του γιατί σίγουρα η εμπλοκή του θα το έχει βοηθήσει να θυμάται καλύτερα την ιστορία. Αλλά κι αν την πει διαφορετικά από την πρωτότυπη δεν έχει πολλή σημασία, αφού είπαμε η παιδική φαντασία αφήνεται ελεύθερη....
Γενικά είναι προτιμότερο να έχουμε διαβάσει προηγουμένως μόνοι μας την ιστορία που θα επεξεργαστούμε με τα παιδιά. Αυτό μάς δίνει το χρόνο να προετοιμάσουμε καλύτερα τις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν, αν και τα παιδιά μπορεί να προτείνουν και μόνα τους είτε κατά τη διάρκεια είτε με το τέλος του παραμυθιού κάποια δραστηριότητα. Συχνά στα παιδιά αρέσει να έχουν μπροστά τους κάποια από τα αντικείμενα της ιστορίας. Οπότε, προσπαθήστε να βρείτε κάποια από αυτά και να τα εμφανίζετε κατά τη διάρκεια της αφήγησης. Μπορείτε να έχετε σημειώσει σε μια μικρή λίστα κάποια από τα αντικείμενα της ιστορίας που ξέρετε ότι υπάρχουν στο σπίτι και πριν την ανάγνωση να κάνετε ένα παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού. Να αναζητήσετε δηλαδή με τα παιδιά τα αντικείμενα αυτά και μόλις τα συγκεντρώσετε, ο θησαυρός θα είναι το παραμύθι που θα διαβάσετε. Επίσης, μπορείτε να τροποποιήσετε μαζί με τα παιδιά κάποια από τα αντικείμενα που έχετε μπροστά σας με σκοπό να τα κάνετε να μοιάσουν πιο πολύ με αυτά της ιστορίας που διαβάζετε. Χρησιμοποιήστε για αυτό το σκοπό μαντήλια, χρώματα, κορδέλες, πολύχρωμα χαρτιά,κόλλες και ό,τι άλλο νομίζετε ότι θα χρειαστείτε. Προσέξτε! Τα παιδιά παρασύρονται πολύ με αυτές τις διαδικασίες και δε θα είναι εύκολο να τους αρνηθείτε να ζωγραφίσουν με μαρκαδόρο πάνω σε ένα αγαπημένο σας καπέλο. Για το λόγο αυτό, επιλέξτε πολύ προσεκτικά ποια αντικείμενα θα επιλέξετε να εκθέσετε καθώς και με τι υλικά θα τα επεξεργαστείτε.
Κατά τη διάρκεια της αφήγησης βάλτε τα παιδία να παίξουν σκηνές της ιστορίας δίνοντάς τους εσείς το παράδειγμα. Μιμηθείτε ήχους, κινήσεις, γκριμάτσες και ό,τι άλλο φαντάζεστε ότι θα συνέβαινε αν η ιστορία ζωντάνευε. Φτιάξτε ένα μικρό σκηνικό, όπου είναι εφικτό. Μόλις η ιστορία τελειώσει συζητήστε μαζί τους το τέλος. Αν τους άρεσε ή όχι κι αν θα είχαν να προτείνουν ένα διαφορετικό. Κινητοποιήστε τα προτείνοντας εσείς πρώτοι ένα διαφορετικό τέλος, γιατί τα παιδιά συχνά έχουν πολλά να πουν αλλά περιμένουν κάποιος άλλος να κάνει την αρχή.
Ανάλογα με το περιεχόμενο της ιστορίας, προετοιμάστε μια χειροτεχνία είτε με πλαστελίνη ή αλατοζύμη, είτε με υλικά κολάζ είτε με χρώματα. Αν δεν έχετε καταφέρει να σκεφτείτε κάτι μόνοι σας, ζητήστε στα παιδιά να προτείνουν κάτι για να φτιάξετε μαζί. Δείξτε τους τι υλικά διαθέτετε και τονίστε τους ότι θα θέλατε να σας βοηθήσουν να φτιάξετε κάτι για την ιστορία αλλά δεν μπορείτε να σκεφτείτε τι και θα δείτε ότι μπορεί να σας εκπλήξουν με τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητά τους. Μην ξεχνάτε ότι σημασία δεν έχει το αισθητικό αποτέλεσμα αλλά το να εργαστούμε μαζί τους δημιουργικά και να περάσουμε όμορφα.
Μπορείτε, αν δείτε ότι αυτές οι δημιουργικές αφηγήσεις αρέσουν στα παιδιά και αρχίζουν να γίνονται από τις αγαπημένες σας συνήθειες, να φτιάξετε το δικό σας "κουτί των παραμυθιών" κι εκεί να βάζετε ό,τι φτιάχνετε με αφορμή τις ιστορίες σας. Θα είναι πολύ όμορφο, όταν το κουτί αρχίζει να γεμίζει, να κοιτάτε τις δημιουργίες σας και να θυμάστε τις ιστορίες από όπου προέκυψαν. Και από αυτό ακόμη μπορεί να προκύψει κάτι καινούριο. Μπορεί τα παιδιά, σε δεύτερο πια χρόνο, να σας προτείνουν μια παραλλαγή ή μια άλλη χειροτεχνία με αφορμή την ίδια ιστορία. Όπως και να'χει, το "κουτί των παραμυθιών" θα προφυλάξει τις δημιουργίες σας με τα παιδιά, ενώ θα σας δώσει την ευκαιρία να δημιουργήσετε για μια ακόμη φορά στολίζοντας το ίδιο το κουτί, που μπορεί να είναι απλώς ένα χαρτόκουτο.Βάλτε ποικιλία στο στόλισμά σας και προτιμήστε κάτι διαφορετικό για την κάθε πλευρά του: στη μία βάλτε κηρομπογιές, στην άλλη κολλήστε χαρτάκια, στην άλλη αυτοκόλλητα, στην άλλη μαρκαδόρους κτλ.
Σε επόμενες αναρτήσεις θα ακολουθήσουν και ιστορίες με προτεινόμενες δραστηριότητες. Είτε είναι παραμύθια που τα έχετε στο σπίτι είτε όχι, αν αφιερώσετε λίγο χρόνο για να τα προετοιμάσετε, θα δείτε ότι θα περάσετε πολύ όμορφα με τα παιδιά και σταδιακά θα μπορείτε μόνοι σας, να δίνετε δημιουργικές προεκτάσεις σχεδόν σε κάθε ιστορία που θα αφηγείστε στα παιδιά. Καλή διασκέδαση λοιπόν!